Eg levde stereotypen av kristenkonservativ mørkemann fullt ut
La mørkemenn få sjå lyset.
Denne artikkelen er over tre år gammelDå eg var 16 år var eg djupt religiøs, og skråsikker på alt mellom himmel og jord.
Det var ikkje plass til nyansar om dei store eksistensielle spørsmåla. Det var berre svart på kvitt. I Bibelen. Enten var du på veg mot helvete, eller så var du ikkje det. Slik tenkte eg då.
Viss eg hadde vore muslim, ville kanskje alarmklokkene byrja å ringe hos dei som jobbar med å førebygge radikalisering.
Då eg møtte nye folk på den tida målte eg dei alltid etter dette enkle spørsmålet: Kvar er du på veg – himmel eller helvete?
Her om dagen tok eg ein kikk i arkivet frå bloggen eg jamleg skreiv på den gongen, og det gav meg frysningar på ryggen.
Orda eg publiserte var så harde, retorikken så fiendtleg og eit fleirtal av meiningane særs kontroversielle, i mange tilfelle nesten konspiratoriske.
Verda var korrupt og full av vantru. Abort burde bli forbode, aller nådigast kan ein kanskje gjere unntak for dei som vert valdtekne og utsett for overgrep. Homofili var ei alvorleg synd og ingen regnbogefarga løparar burde rullast ut for dei.
Alkohol var det ingenting positivt å sei om. Eg levde stereotypen av kristenkonservativ mørkemann fullt ut.
Då eg var der, langt nede i skyttargrava, kunne eg knapt sjå «dei andre» eller at det var ting i det «dei andre» meinte som eg kunne plukke opp, ta til meg og reflektere over.
Når eg i dag ser på tv-seriar om radikaliserte muslimske ungdommar finn eg att mykje av tankegangen frå då eg sjølv var 16 – sjølv om eg aldri hadde tankar om vald eller terror. Men synet på samfunnet, omverda og dei vantru har klare likskapar.
I ettertid har eg skjønt at mange nok opplevde meg som ufin, ubehageleg og fundamentalistisk då eg argumenterte for kva eg trudde. Eg trudde berre det var dei som ikkje turte å høyre om det, at sanninga gjer vondt.
For å ikkje skape eit inntrykk det ikkje fins dekning for av kristne, vil eg understreke at dei fleste kristne eg kjenner ikkje er så radikale som eg var i 16-årsalderen.
Morten Myksvoll: Hagia Sofia har blitt moské, men det handlar meir om nasjonalisme enn religion
Den fundamentalistiske kristentrua hang i lenge. Eg kan ikkje peike på tidspunktet den slapp taket, men eg trur eg veit litt om kva som hjalp meg til få fleire fargar og nyansar inn i synsfeltet.
I dag er eg ikkje lenger «djupt religiøs». Eg trur framleis på Gud. Eg kallar meg framleis kristen – men eg har andre perspektiv på ting no. Mest av alt meir skeptisk, undrande og usikker. Eg får utslett av folk som har alle svar.
Gud er større enn at han treng mi hjelp til å forsvare territoriet hans meter for meter i ein snever norsk indremisjonskontekst.
Korleis skjedde det? Kven veit. Kanskje berre modna eg som alle andre når dei vert vaksne. Eg trur likevel det handla om noko meir.
Bergens største frimenighet, Pinsekirken Tabernaklet, ble stiftet ettter en vekkelse i 1920. Hele tiden siden har de holdt hus sentralt i byen.
For det første: Den fundamentalistiske 16-årige Emil var heldig. Sjølv om eg støtte mange bort med dei lange utleggingane hans om synd, frelse og fortaping, var det likevel fleire av dei sekulære, ateistiske eller moderate venene som sette seg ned med meg.
Som tok meg på alvor, stilte spørsmål og kom med motargument – samstundes som dei viste meg respekt og omsorg. Mange av dei utfordra meg grundig.
Eg hugsar spesielt korleis ein klok lærar på vidaregåande overtydde meg til å lese boka «Betre død enn homofil» som eit prosjekt i sosiologiundervisninga, der homofile Arnfinn Nordbø fortalde om korleis det var å vekse opp i eit konservativt bedehusmiljø i Rogaland.
Det var hjarterått korleis han vart møtt av familie, vener og bedehus fordi han forelska seg i menn. Etterpå skulle eg lage ein presentasjon om boka for klassen. Det var eit perspektiv eg knapt hadde tenkt på, ureflektert som eg var, som eg no måtte sette meg inn i og presentere for andre.
Då skjer det noko.
Debatt: – Jesus hadde jeg ingen tro på
For det andre: Livet gir erfaring og mangfald argumenterer for seg sjølv. Det gjer noko med deg når ho som sit på andre sida av bordet med kyrkjekaffien er ei lesbisk tobarnsmor, ei som trur på den same guden som deg.
Du kan ikkje berre stenge det ute.
Du må ta det innover deg, og kanskje, berre kanskje, høyrer du lyden av verdsbiletet ditt som slår sprekker. Inn i sprekkene kjem det lys, perspektiv, spørsmål og undring.
Ville eg vore like heldig i dag, godt over ti år seinare? Sosiale media er ikkje ein stad for den gode samtalen, men ein stad der vi brølar til kvarandre i caps lock. Det å ha ei offentleg samtale som er så polarisert at det ikkje går an å skifte meining, det er farleg. Då oppnår ein ikkje at folk stiller spørsmål ved eigne konklusjonar og standpunkt.
Viss vi skal ta vare på det gode norske fellesskapet og den høge tilliten vi har i samfunnet, er det viktig å kunne utfordre kvarandre med respekt.
Den 16-årige Emil ville rista på hovudet av denne teksten. Han ville sett den som eit bevis på at forfallet endeleg har nådd meg. At eg ikkje lenger er god nok for frelsa, himmelen og Gud. Kvar er du på veg, ville han spurt – iallfall inni seg.
I dag vil eg svare: Til ein betre stad. Til eit samfunn der det å skifte meining er heilt greitt og ufarleg og fint. Til ein stad der alle ikkje treng å ha alle svar om alt. Der folk som trur ulike ting kan snakke fint og sakleg og roleg saman om dei vanskelegaste spørsmåla i livet.
For at vi skal klare det, må vi ikkje vere «dei andre» for kvarandre. Fleire kristne tenåringar treng ein sekulær besteven. Og omvendt.
